เคยสงสัยไหมว่าทำไมต้อง “กัดกระดาษสี ๆ” หรืออะไรที่รู้สึกเหมือนพลาสติกตอนทำฟัน?

บางทีหมอฟันอาจจะบอกให้คุณ “กัดแน่น ๆ นะคะ” หรือ “ช่วยเคี้ยวเหมือนเคี้ยวข้าวเลยนะคะ” แล้วเอาอะไรบางอย่างที่มีสี (เช่น สีแดงหรือน้ำเงิน) ไปวางไว้ระหว่างฟันบนและฟันล่าง ซึ่งคุณอาจจะรู้สึกเหมือนกำลังกัดพลาสติกหรือกระดาษแผ่นเล็ก ๆ นั่นล่ะค่ะ คือ “กระดาษเช็คสบ” หรือที่ภาษาอังกฤษเรียกว่า Articulating Paper เครื่องมือง่าย ๆ แต่สำคัญมากในการช่วยให้การทำฟันของคุณออกมาดีและสบายที่สุด

กระดาษเช็คสบคืออะไร?

กระดาษเช็คสบ (กระดาษทดสอบรอยสบฟัน) เป็นกระดาษบาง ๆ ที่เคลือบด้วยสี (หมึก) ด้านใดด้านหนึ่งหรือทั้งสองด้าน เวลาเรากัดลงไป สีจะติดบนผิวฟัน ทำให้หมอฟันเห็นว่า ฟันของเรากระแทกหรือสัมผัสกันตรงไหนบ้าง หนัก-เบาอย่างไร จุดไหนที่กระแทกแรงเกินไป จุดไหนที่ไม่ค่อยโดนเลย หลักการทำงานคล้าย กระดาษก๊อปปี้, กระดาษคาร์บอน, กระดาษสำเนา นั่นเอง

ทำไมต้องใช้กระดาษเช็คสบ?

ตรวจสอบการสบฟัน
- หลังจากที่หมออุดฟัน ตกแต่งฟัน หรือทำสะพานฟัน (Bridge) และครอบฟัน (Crown) เสร็จใหม่ ๆ ต้องมั่นใจว่าไม่มี “จุดสูง” ที่ทำให้เรารู้สึกเคี้ยวแล้วสะดุด หรือรู้สึกเจ็บ
- ถ้าปล่อยให้สูงหรือขัดกันอยู่ อาจทำให้ฟันสึกง่าย ปวดฟัน หรือเกิดอาการเมื่อยขากรรไกร
ป้องกันปัญหาขากรรไกร (TMD)
- ถ้าการสบฟันไม่สมดุล เช่น ฟันบางซี่กระแทกหนักไป อาจทำให้ปวดขากรรไกร, ปวดหน้า, หรือปวดศีรษะ
สบายและใช้งานได้ดี
- เมื่อการสบฟันสมดุล จะช่วยให้เราพูด เคี้ยวอาหาร และยิ้มได้อย่างมั่นใจ ไม่กังวลเรื่องปวดฟันหรือปวดขากรรไกร

ขั้นตอนง่าย ๆ เมื่อใช้กระดาษเช็คสบ

หมอฟันจะให้คุณกัดกระดาษสี
- ก่อนกัด มักจะมีการเป่าให้ฟันแห้งนิดหน่อย เพราะหากมีน้ำลายมาก สีอาจติดไม่ชัด
กัดแบบธรรมชาติ
- หมออาจให้คุณกัดเบา ๆ ก่อน แล้วขยับขากรรไกรซ้ายขวา หรือกัดแน่น ๆ เพื่อดูการสบฟันในหลายทิศทาง
ดูรอยสีที่ติดบนฟัน
- หมอจะเช็คว่า มีจุดไหนสีเข้มมากหรือมีขนาดรอยใหญ่ผิดปกติ (แปลว่าแรงกดสูง) หรือมีจุดที่ไม่โดนเลย
ปรับแต่งถ้าจำเป็น
- ถ้าพบ “จุดสูง” หมอจะปรับแต่ง (เจียรหรือกรอ) เบา ๆ เพื่อลดการกระแทก รอยสีที่สูงเกินไปก็จะหายไป ทำให้ฟันสบพอดีขึ้น

แล้วทำไมบางครั้งรู้สึกเหมือน “กัดพลาสติก”?

กระดาษเช็คสบบางชนิดอาจมีความหนาหรือเป็นแบบเคลือบด้านนอก ซึ่งเวลาเรากัดจึงให้ความรู้สึกคล้ายพลาสติก
หรือบางทีอาจเป็น “ฟอยล์เช็คสบ” (Articulating Foil) ที่มีความบางและคงทนกว่า ซึ่งเวลาใช้อาจจะรู้สึกลื่น ๆ และเหนียวเล็กน้อย

ประโยชน์ที่คนไข้ควรรู้

ลดอาการเจ็บปวด: ถ้าพบว่ามีจุดสูงและแก้ทันเวลา ก็จะป้องกันไม่ให้ปวดฟันหรือปวดกล้ามเนื้อขากรรไกร
ป้องกันการสึกของฟัน: การสบฟันที่สมดุล ช่วยลดการสึกหรือสึกกร่อน (wear) ที่อาจเกิดขึ้นจากจุดแรงกดสูง
ยืดอายุของวัสดุอุด/ครอบฟัน: ฟันที่สบดีจะช่วยยืดอายุการใช้งานของวัสดุอุดฟัน, ครอบฟัน หรือสะพานฟัน ทำให้ไม่หลุดแตกหักง่าย
สบายและมั่นใจ: เมื่อไม่มีจุดแปลก ๆ ที่ทำให้การกัดหรือเคี้ยวสะดุด เราก็จะรู้สึกสบายขึ้น พูด เคี้ยว ยิ้มอย่างมั่นใจ

สรุป

ครั้งต่อไปที่ไปหาหมอฟัน แล้วต้อง “กัดอะไรเหมือนพลาสติก” หรือ “กระดาษสี ๆ” อย่าเพิ่งตกใจ นั่นคือ กระดาษเช็คสบ (Articulating Paper) ที่ใช้ตรวจสอบการสบฟันนั่นเอง ถือเป็นเทคนิคง่าย ๆ แต่มีความสำคัญมากในการช่วยให้คุณมีฟันที่สบกันได้พอดี ไม่มีอาการปวดหรือเสียหายระยะยาว บอกเลยว่าถึงจะดูเป็นของเล็ก ๆ แต่ก็ช่วยให้การทำฟันของคุณ “เป๊ะ” ขึ้นอีกระดับ!

หวังว่าบทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจมากขึ้นนะคะ ว่าทำไมหมอฟันถึงให้คุณกัด “กระดาษหรือพลาสติก” ตอนทำฟัน และคราวหน้าถ้าหมอหยิบกระดาษสี ๆ ขึ้นมา อย่าลืมอ้าปากให้กว้างและกัดให้เต็มที่ เพราะมันคือเคล็ดลับสำคัญที่จะทำให้รอยยิ้มของคุณสวยงามและสบายไปนาน ๆ ค่ะ!

Image Credit: https://dentalofficeproducts.com/thin-articulating-paper